Nuôi chim yến đã trở ngành một nghề, đang có xu hướng phát triển tự phát nhanh và đem lại hiệu quả kinh tế khá cao, mở hướng cho một ngành mới phát triển.

     Những năm gần đây nghề nuôi chim yến trên địa bàn tỉnh phát triển mạnh, do sản phẩm yến sào có giá trị kinh tế rất cao, mang lại thu nhập cao cho các hộ nuôi. Sản phẩm yến sào được bán rộng rãi trong và ngoài nước phục vụ cho những người có nhu cầu bồi bổ sức khỏe, tăng cường sinh lực, nhất là những người cao tuổi, người mới khỏi bệnh.

     Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Kiên Giang toàn tỉnh hiện có khoảng 2.828 hộ, với gần 3.000 nhà nuôi chim yến, diện tích sàn nuôi khoảng 730.630 m², hầu hết những hộ này đã nuôi từ năm 2020 trở về trước. Số lượng hộ nuôi nhiều chủ yếu được phân bố ở các huyện, thành phố ven biển như: thành phố Rạch Giá có 850 hộ, huyện Hòn Đất có 650 hộ, thành phố Hà Tiên có 370 hộ, huyện Kiên lương có 270 hộ, huyện Châu Thành có 270 hộ… Sản lượng yến sào thu hoạch 6 tháng đầu năm 2022 ước tính được 9 tấn, đạt 52,94% kế hoạch năm, tăng 12,50% so cùng kỳ năm trước.

     Trước đây nuôi chim yến chưa trở thành nghề như hiện nay. Qua thời gian, có lẽ một phần do biến đổi khí hậu, chim yến từ các đảo ngoài biển bay vào đất liền làm tổ ở các tòa nhà cao tầng hoặc các ngôi nhà chưa sử dụng nơi yên tĩnh. Chim yến vào đất liền làm tổ ngày một nhiều, nhận thấy nuôi chim yến mang lại hiệu quả kinh tế khá cao, do đó nhiều hộ dân có điều kiện kinh tế đã đầu tư hàng tỷ đồng để xây nhà dẫn dụ chim yến về làm tổ. Năm 2017, sản lượng yến sào của tỉnh thu hoạch mới đạt trên 1 tấn, thì đến năm 2021 sản lượng yến sào cuả tỉnh đã tăng lên trên 17 tấn.

     Để phát triển nghề nuôi chim yến trở thành thế mạnh của tỉnh, mang lại giá trị gia tăng cao, phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế từng địa phương, năm 2022 tỉnh đã giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn lập “ Đề án phát triển chăn nuôi theo hướng bền vững tỉnh Kiên Giang giai đoạn 2021 - 2025 và định hướng đến năm 2030”. Theo đó, Đề án đã đưa chim yến vào để lập quy hoạch, kế hoạch phát triển theo hướng bền vững, hàng năm tỉnh đã giao kế hoạch sản xuất sản lượng yến sào, đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 sản lượng yến sào đạt từ 30 đến 35 tấn và đến năm 2030 sản lượng yến sào đạt 35 đến 40 tấn. Tuy nhiên, hoạt động nuôi chim yến hiện nay chủ yếu là tự phát, thiếu sự liên kết, quy trình nuôi, chế biến, tiêu thụ sản phẩm chưa liên kết theo chuỗi giá trị sản xuất. Đa số nhà yến chủ yếu tập trung ở khu vực nội thành, khu dân cư tập trung, nhiều nhà nuôi chim yến đã sử dụng không đúng công năng, được cải tạo, cơi nới từ nhà ở thành nhà nuôi chim yến, nhà tạm, nhà tiền chế… dẫn đến việc một số hộ nuôi không hiệu quả. Việc phát triển ồ ạt nhà nuôi chim yến đã phát sinh nhiều vấn đề bất cập như: ô nhiễm tiếng ồn từ việc phát loa dẫn dụ, tiếng kêu và phân thải ra của chim yến đã ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt, đời sống của các hộ dân ở khu vực; nảy sinh mẫu thuẫn giữa hộ nuôi chim yến với hộ không nuôi, có nơi đã mất tình làng, nghĩa xóm. Việc ô nhiễm tiếng ồn đã ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân, nhất là các hộ xung quanh có người già và em nhỏ. Đặc biệt là khi có dịch cúm gia cầm xảy ra.

     Nuôi chim yến đã trở ngành một nghề, đang có xu hướng phát triển tự phát nhanh và đem lại hiệu quả kinh tế khá cao, mở hướng cho một ngành mới phát triển nhưng nó sẽ để lại hệ lụy không nhỏ nếu không có định hướng phát triển và quy hoạch vùng được nuôi. Để khắc phục những bất cập và hệ lụy ô nhiễm do nuôi chim yến, tỉnh đã ban hành Quy định khu vực nội thành của thành phố, thị trấn, khu dân cư không được phép chăn nuôi, vùng nuôi chim yến và chính sách hỗ trợ khi di dời cơ sở chăn nuôi ra khỏi khu vực không được phép chăn nuôi. Bảo đảm hài hòa lợi ích của tổ chức, cá nhân nuôi chim yến và cộng đồng dân cư. Hướng dẫn và hỗ trợ thủ tục pháp lý có liên quan cho các tổ chức, cá nhân trong việc phát triển nghề nuôi chim yến, sản xuất liên kết theo chuỗi sản phẩm, truy xuất nguồn gốc để phục vụ xuất khẩu, chế biến sản phẩm từ yến theo đúng quy định để nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm mang thương hiệu yến sào tỉnh Kiên Giang.

                                                                                       15/6/2022 (Đỗ Quảng)